Firmy działające w środowiskach zagrożonych wybuchem stoją przed wyjątkowymi wyzwaniami w obszarze bezpieczeństwa, ochrony personelu i sprzętu. Jednym z kluczowych czynników jest wybór odpowiedniej podłogi, która zminimalizuje ryzyko wystąpienia niebezpiecznych sytuacji. Czym się kierować przy jej wyborze i co wpływa na wybór?

Strefa wybuchowa

Ryzyko wybuchu dotyczy wszystkich instalacji i urządzeń, w których może powstać atmosfera wybuchowa. Atmosfera wybuchowa powstaje w wyniku zmieszania się substancji niebezpiecznych w postaci gazów, oparów lub pyłów z powietrzem. Taka mieszanka pod pewnymi warunkami (gdy pyłu jest ani za dużo ani za mało wtedy ogień ma wystarczającą ilość powietrza do spalania) może się zapalić i spowodować ogromne szkody.

Ryzyko eksplozji występuje nie tylko w rafineriach i zakładach chemicznych, ale także tam, gdzie byście się tego nie spodziewali. Do takich przestrzeni zalicza się także przemysł spożywczy, zwłaszcza młyny, magazyny zbożowe, cukrownie czy magazyny mąki. Podobnie jest w przemyśle farmaceutycznym, w którym do produkcji leków wykorzystuje się lotne chemikalia, lub w przemyśle tekstylnym, w którym produkowane są włókna syntetyczne lub po prostu przetwarzane są tekstylia.

We wszystkich tych pomieszczeniach może dojść do sytuacji, gdy w powietrzu znajdzie się pewna ilość pyłów lub gazów, które mogą spowodować zapalenie nawet od niewielkiej iskry w postaci wyładowania elektrostatycznego. Niewinna iskra, która w normalnych warunkach spowodowałaby jedynie „kopnięcie” przy dotknięciu klamki, może wyrządzić ogromne szkody.

Jak zminimalizować ryzyko wyładowań elektrostatycznych?

Wyładowanie elektrostatyczne ma miejsce, gdy w ciele człowieka gromadzi się zbyt dużo ładunku elektrycznego. Czy wiesz, że ludzkie ciało może naładować się napięciem porównywalnym do ładunku 35 000 V? Chodzenie po dywanie lub plastikowej podłodze albo trzymanie plastikowej torebki może spowodować naładowanie ładunku o wartości 10 000 V. Nawet przy ładunku o wartości około 7 000 V przy dotknięciu materiału przewodzącego wytwarzana jest iskra, która może być śmiertelna w atmosferze wybuchowej.

Można jednak skutecznie zminimalizować ryzyko powstawania ładunków, montując przewodzącą podłogę. Te wysokiej jakości spełniają dwie funkcje:

1. skutecznie odprowadzają ładunek elektryczny do uziemienia budynku,
2. zapobiegają gromadzeniu się ładunku elektrycznego na człowieku.

Materiały, z których wykonana jest podłoga, muszą spełniać określone wymagania dotyczące przewodności elektrycznej, odporności mechanicznej i chemicznej, aby zapewnić bezpieczeństwo i niezawodność działania.

Kluczowe kryteria dla podłóg przeznaczonych do stref zagrożonych wybuchem

1. Właściwości antystatyczne lub przewodzące:
   – materiał podłogi musi być w stanie rozproszyć ładunek elektrostatyczny, aby zapobiec jego gromadzeniu się i powodowaniu iskier.
   – rezystancja elektryczna podłogi powinna wynosić od 10⁶ do 10⁹ omów dla podłóg rozpraszających i mniej niż 10⁶ omów dla podłóg przewodzących.
2. Odporność mechaniczna:
   – muszą być wystarczająco mocne i odporne na zużycie, aby wytrzymać obciążenia eksploatacyjne i zapobiec uszkodzeniom, które mogłyby zagrozić bezpieczeństwu.
3. Odporność chemiczna:
   – muszą być odporne na działanie substancji chemicznych, które mogą występować w środowisku, aby zapobiec degradacji materiału i zachować jego właściwości.
4. Materiał nieiskrzący:
   – muszą być zaprojektowane tak, aby nie wytwarzały iskier nawet w przypadku uderzenia mechanicznego lub zużycia.

Najpopularniejsze materiały na podłogi w strefach zagrożonych wybuchem

• Antystatyczne żywice epoksydowe

Posadzki epoksydowe o właściwościach antystatycznych są mniej powszechnym rozwiązaniem w pomieszczeniach przemysłowych. Podłogi te łatwo i prosto się czyści, jednak są mniej trwałe, a w przypadku uszkodzenia bardzo trudne do naprawy. Ich wadą jest konieczność doskonale przygotowanej powierzchni, ich produkcja jest czasochłonna i wymaga specjalnych maszyn, co przekłada się na wysoką cenę zakupu.

• Antystatyczne wykładziny winylowe

Podłogi winylowe są w większości odporne na działanie substancji chemicznych i zużycie mechaniczne. Montaż pasów winylowych o szerokości 2 m jest zwykle bardziej skomplikowane i wymaga pustej przestrzeni, co w przypadku rekonstrukcji jest uciążliwe i zwiększa koszt samej rekonstrukcji. Dodatkowo konieczne jest całkowite przyklejenie, co uniemożliwia przeniesienie ich do innych pomieszczeń. W przypadku lokali wynajmowanych jego usunięcie wiąże się z większymi kosztami związanymi z przywróceniem lokalu do stanu pierwotnego.

• Antystatyczne lub przewodzące płytki PVC

Płytki PVC o właściwościach antystatycznych zapewniają dobrą ochronę przed ładunkami elektrostatycznymi, są odporne na chemikalia i uszkodzenia mechaniczne. Są łatwe w czyszczeniu, w przypadku uszkodzeń, można szybko i łatwo wymienić określone płytki, nie wymagają klejenia i zazwyczaj układane są luźno. Ich układanie jest możliwe w czasie pełnej pracy, co pozwala zaoszczędzić koszty oczyszczenia przestrzeni i niezbędnych przestojów produkcyjnych/eksploatacyjnych. W przypadku przeniesienia działalności, płytki można zdemontować i ponownie zamontować w nowym miejscu

• Specjalne mieszanki betonowe

Posadzki betonowe można pokryć dodatkami antystatycznymi lub powłokami powierzchniowymi, aby zapewnić pożądane właściwości elektryczne i odporność mechaniczną. Ich aplikacja wymaga precyzji i obróbki oraz wymaga profesjonalnego montażu.

Wnioski

Podłogi przeznaczone do stref zagrożonych wybuchem muszą być wykonane z materiałów rozpraszających lub w najlepszym przypadku przewodzących, odpornych na zużycie mechaniczne i czynniki chemiczne. Stosowanie właściwych materiałów i przestrzeganie odpowiednich norm jest kluczem do zapewnienia bezpieczeństwa w takich środowiskach.

Wskazówka dla ekspertów – normy, których należy przestrzegać

Dyrektywa ATEX (ATmosphères EXplosibles) stanowi ramy prawodawstwa Unii Europejskiej regulujące bezpieczeństwo produktów, systemów ochronnych i sprzętu przeznaczonego do stosowania w obszarach zagrożonych wybuchem. Przepisy te mają na celu zminimalizowanie ryzyka wybuchu łatwopalnych gazów, oparów lub pyłów w środowiskach przemysłowych.

Standardowy sposób spełnienia wymagań dyrektywy ATEX w sprawie bezpieczeństwa urządzeń elektrycznych i systemów ochronnych przeznaczonych do stosowania w obszarach zagrożonych wybuchem określa norma zharmonizowana EN 60079-0 Atmosfery wybuchowe.

Norma ta stanowi ważną część wdrażania dyrektywy ATEX, ponieważ określa dokładne wymagania techniczne, które muszą być spełnione w ramach prawodawstwa europejskiego. Producenci sprzętu elektrycznego i systemów ochronnych muszą spełniać wymagania tej normy, aby uzyskać zgodność z dyrektywą ATEX i wprowadzać swoje produkty na rynek w Unii Europejskiej.

Szczegółowe wymagania dotyczące podłóg zostały określone w poniższych wytycznych:

1. EN 60079-0 i EN 60079-15: Normy te określają ogólne wymagania dotyczące sprzętu elektrycznego i systemów ochronnych w środowiskach zagrożonych wybuchem. Zajmują się również właściwościami elektrycznymi podłóg przewodzących i ich zdolnością do rozpraszania ładunków elektrostatycznych.
2. EN 1081: Norma ta określa wymagania dotyczące rezystancji elektrycznej wykładzin podłogowych, która jest kluczowym parametrem dla podłóg przewodzących. Definiuje procedury pomiaru rezystancji elektrycznej i określa wymagane wartości w ramach bezpiecznych parametrów.

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o programach agentury EPA w zakresie ESD i redukcji emisji, skontaktuj się z nami pod adresem info@fortelock.pl.